Van dorpsclub tot Champions League: het Kaizen-verhaal van Mjölby AIF
Een dorp van 1.500 inwoners. Een stadion dat meer fans kan herbergen dan er mensen in het dorp wonen. En toch: kampioen worden en richting Champions League. Niet dankzij sterren of miljoenen, wel dankzij een verbluffend consequente verbetercultuur. Wat het Zweedse Mjölby foutloos doet op het veld, kunnen wij vertalen naar elke werkvloer.
In de aflevering vertellen Maarten en Caroline hoe Mjölby in 2018 nog in de derde klasse voetbalde en vandaag Zweeds kampioen is. Geen wonderolie, geen transfercarrousel, wel een duidelijke filosofie en jarenlange volharding. De rode draad: Kaizen – de discipline om elke dag een beetje beter te worden.
“Het gaat niet om geld of supersterren,” zegt Maarten, “maar om een methode.” Die methode werd het fundament onder alles: tactiek, training, feedback, herstel, voorbereiding en zelfs de manier van kijken. Precies dat maakt dit verhaal relevant voor leiders en teams ver buiten het stadion.
Beluister hier de aflevering uit de “Lean Leadership Podcast” met Maarten en Caroline.
De ‘bijbel’ van standaardwerk
Assistent-coach Karl Marius Axum werkte vijftien jaar aan een document van zo’n 200 pagina’s met 28 hoofdprincipes, 31 subprincipes en 35 onderprincipes. Klinkt academisch, maar op het veld levert het iets heel tastbaars op: helder standaardwerk.
Per positie is kraakhelder hoe “goed” eruitziet.
Voor drie tactische varianten weet elke speler exact zijn rol.
Trainingen verlopen volgens uitgewerkte werkinstructies: wie doet wat, wanneer, en waarom.
Standaardwerk is geen keurslijf; het is een gemeenschappelijke taal. In Mjölby maakt het snelle omschakeling mogelijk: hetzelfde team kan tijdens de match probleemloos van systeem wisselen. In organisaties zorgt diezelfde helderheid voor flow: minder brandjes, minder dubbelwerk, minder ruis.
Scanning en Gemba: zien wat er écht gebeurt
Axum is gedoctoreerd in visuele perceptie. In het moderne voetbal heet dat scanning: het voortdurend lezen van ruimte, posities en intenties om in fracties van seconden te beslissen. Topspelers lijken intuïtief te spelen, maar achter die intuïtie zit geslepen waarneming.
In Lean-taal heet dat Genchi Genbutsu – naar de bron, met eigen ogen kijken. Niet aannemen. Waarnemen. Het team van Mjölby traint het letterlijk; organisaties kunnen het figuurlijk:
Ga naar de werkvloer (gemba) met één observatievraag: “Wat zie ik dat het proces helpt of hindert?”
Kijk kort en ritmisch: 10 minuten, elke dag.
Splits waarneming en oordeel. Eerst feiten, dan duiding.
Caroline glimlacht ergens in de aflevering: “Het team voetbalt mindful.” Precies. Mindful werken is geen zweverigheid, het is een competitief voordeel: beter kijken is sneller en juister beslissen.
Feedback als zuurstof: korte, directe lussen
Alle trainingen en wedstrijden worden bij Mjölby gefilmd en geanalyseerd. Niet om achteraf te straffen, maar om snel te leren. Trainers leggen het spel stil, geven concrete, directe feedback en spelen door. Korte cycli, klein leren, vaak herhalen.
Vertaling naar jouw team
Film één cruciale hand-off (schermopname, gopro, smartphone). Bekijk samen 5 minuten en stel drie vragen: Wat ging goed? Wat hindert? Wat passen we morgen aan?
Maak van feedback een ritme (bijv. 2×/week 15 min). Kort, veilig, feitelijk.
Vier zichtbaar wat je afleert (fouten die je niet meer maakt).
True North: jarenlange focus in plaats van kwartaaldruk
De weg van derde klasse naar kampioen duurde jaren. Mjölby had een heldere lange-termijnrichting en bleef trouw aan het proces, ook wanneer de wind tegen zat.
In bedrijven is de verleiding groot om steeds nieuwe prioriteiten te pushen. Het Mjölby-recept zegt het tegenovergestelde: kies een True North, maak het concreet (kwaliteit, doorlooptijd, veiligheid, klantwaarde) en laat alles daaraan bijdragen.
Vertaling naar jouw team
Formuleer één niet-onderhandelbare doelstelling die drie jaar mag blijven staan (bijv. “doorlooptijd halveren zonder extra mensen”).
Koppel elk kwartaal slechts twee verbeterdoelen aan die True North. Minder is sneller.
Routines die rust brengen
Voor de match leeft Mjölby toe naar een piekmoment met een vast weekritme: fysiek, mentaal en tactisch. Routines klinken saai, maar ze ontlasten het brein. Daardoor blijft er energie over voor creativiteit en spelinzicht wanneer het ertoe doet.
Vertaling naar jouw team
Ontwerp een vaste verbeterweek:
Maandag: data en klachten (feiten),
Dinsdag: root cause op 1 casus,
Woensdag: experiment kiezen,
Donderdag: testen in het klein,
Vrijdag: reflectie & standaard bijwerken.
Bewaak rust als asset: inplannen van herstelmomenten is net zo professioneel als trainen.
Geen geld? Geen excuus.
Mjölby bewijst dat methode > middelen. Waar anderen roepen om budget, kiezen zij voor helderheid, discipline en energie. Die laatste drie zijn verrassend goedkoop – en leveren het meest op.
Maarten vat het raak samen: “Met weinig middelen, maar met een goede werkethiek en methodiek, kun je veel bereiken.”
Vertaling naar jouw team
Start met tijd in plaats van geld: 90 minuten per week, onafgebroken, met het kernteam.
Hergebruik wat er al is: bestaande data, schermopnames, whiteboards, teamoverleg.
Meet winst in frictie die verdwijnt (minder overdracht, minder correcties, minder wachttijd).
De menselijke factor: verantwoordelijkheid boven slachtofferschap
Axum tolereert geen klagen of slachtofferschap. Niet hard, wel helder: iedereen is eigenaar. Tegenslag – ook persoonlijk – vertaal je naar perspectief en discipline. Dat is geen sportcliché, het is cultuur in actie: fouten benoemen, leren, opnieuw proberen.
Vertaling naar jouw team
Spreek één teamafspraak af: we praten in “we”-taal en handelen in “ik”-taal.
Maak problemen anoniem, processen persoonlijk: het probleem ligt in de flow, de verantwoordelijkheid ligt bij mij.
Zo start je morgen (checklist)
Kies één proces dat elke dag loopt en pijn doet.
Teken de huidige standaard op één pagina (rol, volgorde, criteria van ‘goed’).
Observeer 10 minuten aan de bron. Schrijf alleen wat je ziet.
Kies één hindernis, bedenk één experiment (≤1 dag, ≤€0).
Voer uit, film 5 minuten, bespreek drie vragen, pas de standaard aan.
Plan het ritme (2× per week) en houd het 6 weken vol.
Na zes weken heb je het begin van jouw Kaizen-handboek. Niet om te verzamelen, maar om te handelen. Precies zoals Mjölby: klein dorp, groot kompas, elke dag een stap.
