Het Toyota Productie Systeem (TPS) onderscheidt 3 verschillende vormen van verspilling:
Muda, Mura en Muri.
Muda
Muda is de bekendste van de 3 verspillingen. Muda is elke activiteit, die geld of tijd kost zonder dat er waarde voor de klant wordt gecreëerd. Met andere woorden: Muda is elke activiteit waar de klant niet voor betaalt.
Er bestaan 7 vormen van Muda:
- transport: het onnodig verplaatsen van van materialen, producten en mensen
- voorraad: een teveel aan gestockeerde grondstoffen, hulpstoffen, tussenproducten en eindproducten
- beweging: een medewerker die onnodige beweging uitvoert
- wachten van een medewerker, een machine, een processtap, …
- overprocessing: het complexer maken van een proces dan noodzakelijk is
- overproductie: mee produceren dan de klant vraagt
- defecten: een product of dienst dat niet voldoet aan de eisen van de klant
Mura
Mura betekent onevenwicht, inconsistentie of variatie. Mura is elke oorzaak die variatie in het proces binnenbrengt.
Enkele voorbeelden:
- een klantvraag die van week tot week verschilt
- de kwaliteit van een grondstof die van batch tot batch verschilt
- machineprestaties die variëren in de tijd
- prestatieverschillen tussen operatoren
Muri
Muri is het overbelasten van materiaal, personeel, processen of machines.
Enkele voorbeelden:
- machines te lang laten draaien zonder onderhoud uit te voeren
- personeel met teveel inspanning (fysiek of mentaal) laten werken dan redelijk voor hen is
- gereedschappen of materialen langer gebruiken dan ze toelaten
De 3 vormen van verspilling kunnen niet los van elkaar gezien worden en versterken elkaar.
Voorbeelden:
- Onevenwicht (mura) van de klantvraag leidt op piekmomenten tot overbelasting (muri) van het personeel of machines.
- Overbelasting leidt dan weer tot verspillingen (muda), zoals defecten of stilstanden door pannes.
- Door die pannes ontstaat er een nog groter onevenwicht (mura).
- …
Muda is de meest bekende van de 3 verspillingen. Dit komt omdat deze vorm het snelst zichtbaar en het makkelijkst meetbaar is. De focus op muda alleen is echter onvoldoende. Om de vicieuze cirkel van verspilling te doorbreken, moet ook op mura (onevenwicht) en muri (overbelasting) worden ingezet.
