Obeya, meer dan een grote vergaderzaal

Als manager, die agile teams leidt of de organisatie lean wil maken, zal je vroeg of laat met Obeya in aanraking komen. ‘Obeya’ is een Japans woord dat ‘grote kamer’ of ‘oorlogskamer’ betekent. In het managen van organisaties gaat het hier om een grote vergaderruimte (fysiek of digitaal). Maar het is meer. Het is een filosofie met basisprincipes. In dit artikel lees je er alles over.

Beluister hier de podcast over Obeya…

De Obeya helpt om waarde te creëren of het verschil te maken voor de klant.

Maarten, Lean Leadership

In deze aflevering spreken Maarten en Caroline over:

  • wat Obeya precies betekent;
  • de film “The Darkest Hour” over Winston Churchill;
  • de Toyota Prius, waarvoor Toyota de Obeya ontwikkelde;
  • de verschillende soorten borden, die gebruikt worden;
  • bord 1: missie en visie;
  • bord 2: strategische doelen en key performance indicatoren;
  • bord 3: het oplossen van problemen;
  • bord 4: het lange termijn plan;
  • bord 5: dagdagelijkse beslommeringen;
  • routines of werkinstructies;
  • de voordelen van het systeem;
  • het werken aan gedrag en leiderschap;
  • openheid en transparantie.

Een lijst van referenties, vind je hier:

  • beluister de podcastaflevering hier via Spotify;
  • beluister de podcastaflevering hier via iTunes;
  • de podcast “De Werkvloer” met Tim Wiegel, vind je hier;
  • een artikel over “De Balanced ScoreCard”, vind je hier.

Wat is een Obeya?

Obeya is een systeem of een concept. Steeds meer mensen beschouwen het als een filosofie die bestaat uit elf principes. Deze elf principes helpen je organisatie om een duurzame en inclusieve besluitvorming na te streven. Een nuttig instrument dus als je geen enkele medewerker zich ongehoord wil laten voelen.

De meeste mensen die al met Obeya in aanraking zijn gekomen, kennen het als een fysieke of digitale werkplek in de organisatie. Het is de plek waar strategie en uitvoering elkaar ontmoeten. Je kan het een beetje zien als de cockpit van de organisatie. Als de elf principes goed uitgevoerd worden, dan ontstaat er een mooi evenwicht tussen strategie en uitvoering.

Een voorbeeld van een Obeya

Wat zijn de 11 principes?

De elf principes zijn geen wetten, maar zijn eerder bedoeld als een leidraad om een goede cultuur te ontwikkelen. De principes zorgen ervoor dat iedereen weet en begrijpt hoe het systeem werkt en biedt een frame om de organisatie klantgericht te organiseren.

De elf principes zijn in vier categorieën onder te verdelen, namelijk:

  1. Mindset
  2. Alignment
  3. Workspace
  4. Inhoud

Mindset

  • In de Obeya-ruimte komen mensen samen om met respect ten opzichte van elkaar essentiële informatie te bespreken, eruit te leren en ernaar te handelen.
  • De mensen in de Obeya-ruimte zijn constructief en hebben samen één doel voor ogen: de organisatie continu verbeteren en obstakels uit de weg te ruimen.

Alignment

  • Iedereen communiceert doelgericht.
  • Het doel is herkenbaar verbonden met de organisatiestrategie.
  • De Obeya verbindt de strategie met de uitvoering van het project, waarbij de klantervaring centraal staat.
  • De Obeya-bijeenkomsten hebben een ritme dat synchroon loopt met de operationele hartslag van de organisatie.

Workspace

  • De Obeya-visuals zorgen voor een logische en praktische informatie- en gespreksstroom.
  • De Obeya weerspiegelt een goed begrip van de werkstroom, en dit van aanvang tot en met oplevering.
  • De Obeya is een aantrekkelijke en beschikbare ruimte, fysiek en/of digitaal.

Inhoud

  • Alle zakelijke beslissingen die in de Obeya genomen worden, zijn gebaseerd op objectieve analyses.
  • Gegevenseigenaren zorgen ervoor dat de informatie gemakkelijk te gebruiken, direct beschikbaar, up-to-date en visueel aantrekkelijk is.

Ruimte voor creativiteit

Dit is een fysieke of digitale ruimte waarin meerdere informatiebronnen van verschillende afdelingen binnen de organisatie samenkomen, zodat er een geïnformeerd en dus optimale besluitvorming gerealiseerd kan worden. Meerdere partijen zijn betrokken. Als je als organisatie dus agile of lean wil werken, helpt Obeya je om geen enkele partij te vergeten in het besluitvormingsproces.

Anders dan een hiërarchisch georganiseerd managementmodel, helpt het de informatiestromen in een vlakke organisatie te managen. Een Obeya helpt je op elk moment antwoorden te formuleren op deze vragen:

  • Zijn we verbonden?
  • Werkt iedereen aan dezelfde projecten/taken?
  • Halen we levering/deadlines?
  • Bereiken onze beslissingen iedereen?
  • Kijken we naar de juiste informatie?
  • Welke problemen willen we oplossen?
  • Zijn de juiste mensen betrokken?

Hoe ziet de Obeya-ruimte eruit?

Je kan het zien als het brein of de cockpit van de organisatie. Dit is de plek in je organisatie waar alle informatie samenkomt, geïnterpreteerd wordt en waarbij vervolgens doelstellingen en acties geformuleerd worden. Dit helpt je om weloverwogen beslissingen te nemen, waarbij je altijd rekening houdt met wat de klant vandaag wil.

Een fysieke Obeya is meestal op de volgende manier ingedeeld:

  • Linkerwand: hierop hangen niet alleen de kernwaarden van de organisatie, maar ook de jaarplannen en strategieën, langetermijndoelstellingen, enzovoort
  • Linkerdeel van de middelste wand: hierin staan de KPI’s en de (voorlopige) resultaten daarvan. Ook informatie van de status van de processen wordt hierop bijgehouden.
  • Rechterdeel van de middelste wand: hierin hangen alle verbeterprojecten. Ook de status van deze verbeterprojecten kan je hier aflezen.
  • Rechterwand: hier hang je de op te lossen knelpunten en acties.

Een centrale ruimte

Een Obeya-ruimte is dus een centrale locatie waar iedereen die betrokken is bij het waardecreatieproces, kan samenkomen om te brainstormen, ideeën te genereren, vragen te stellen en te debatteren. Fysieke Obeya’s bestaan meestal uit muren beplakt met posters, whiteboards, grafieken. Kortom, alle relevante informatie voor het project, wordt op een duidelijke en logische manier weergegeven in de Obeya.

Stimuleert creativiteit

Deze kamers stimuleren creativiteit, doorbreken barrières en vergroten de samenwerking op alle niveaus terwijl ze probleemoplossende vaardigheden ontwikkelen bij alle deelnemers aan de vergadering. Een ruimte kan bedoeld zijn om de Plan-Do-Check-Act-cyclus (PDCA) te verkorten. Er is zelfs een fysieke methode waarbij de wanden zijn gestructureerd volgens PDCA-principes.

Creëert routine

De Obeya gaat echter niet alleen over de kamer, of de visuele weergave van informatie. Uiteindelijk gaat het bij kamers om het installeren van routines om samen te werken, het bedrijf te beheren en problemen effectiever op te lossen. Daarom wordt het ook wel als volgt gedefinieerd:

Een Obeya is een plek waar strategie en uitvoering visueel met elkaar verbonden zijn, wat bijdraagt aan een prestatie-gerelateerde besluitvorming, waarbij meerdere informatiebronnen worden gecombineerd om toegevoegde waarde te creëren.

Hoe werkt een Obeya?

De Obeya is dus een geavanceerde, visuele weergave van het relevante, geplande werk en werk in uitvoering binnen een organisatie. Deze ruimte – fysieke of digitaal – ondersteunt het besluitvormingsproces. De ruimte inspireert de deelnemers aan de vergadering om zich steeds te verbeteren, terwijl de gedeelde strategie wordt omgezet in uitvoering en professionalisering.

Visueel Management is een belangrijke lean-praktijk die wordt gebruikt om iedereen te informeren en bij het proces te betrekken. Het is namelijk de manier om een grote groep mensen te tonen wat er aan de gang is.

Vijf reden om een Obeya-ruimte in te richten:

  1. Het is een krachtige aanpak voor strategische afstemming. De Obeya verbindt strategie aan uitvoering met zichtbare oriëntatie op klantervaring.
  2. Het biedt een sterke ruggengraat voor medewerkersbetrokkenheid. In de Obeya komen mensen samen om bij te dragen aan de impact van de organisatie in de wereld.
  3. De motor voor zakelijke prestaties. De Obeya maakt een inzichtelijke meting van productiviteit en bedrijfswaarde mogelijk, die door iedereen positief kan worden beïnvloed.
  4. De Obeya zorgt voor radicale transparantie. Hierdoor is iedereen op de hoogte van alles, en leert iedereen voortdurend van de anderen. Controle wordt overbodig, want de informatie is steeds voor iedereen beschikbaar.
  5. Het zorgt voor verbinding tussen de verschillende teams in je organisatie, want elk team is vertegenwoordigd tijdens de ‘Obeya’-vergaderingen.

Bekijk hier de aflevering via ons YouTube-kanaal:

Routines, rituelen en ritme

Routines, rituelen en ritme zijn erg belangrijk op de werkvloer. Een routine is een handigheid die je door ervaring hebt gekregen, een terugkerende bezigheid. Een ritueel is een opeenvolging van handelingen in een bepaalde volgorde. Ritme is een specifieke herhaling door middel van accenten, die een zeker patroon of regelmaat vertonen.

Beluister hier de podcast Lean & Leadership (in minder dan 22 minuten):

Routines zijn automatismen, die rust en controle geven. Ook op de werkvloer!

Caroline, Lean Leadership

In deze aflevering spreken Maarten en Caroline over:

  • hun ochtendroutines;
  • spaghettisaus maken;
  • het belang van routines, rituelen en ritme op de werkvloer;
  • dat Maarten niet zo opmerkzaam is als het over routines gaat;
  • het gevaar van routines;
  • dat het plezant kan zijn om met alle gewoonten te breken;
  • rituelen binnen de katholieke kerk en binnen bedrijven;
  • het bewaken van ritme of kadans tijdens een verandering of een project;
  • de ritmeversnellingen en ritmeblokkeringen op de werkvloer;
  • het absolute belang van rust.

Referenties bij deze aflevering:

  • beluister de podcastaflevering hier via Spotify;
  • beluister de podcastaflevering hier via iTunes.
  • een artikel over bottleneck management, vind je hier.

Over Routines, rituelen en ritme…

Routine

Een routine is een handigheid die je door ervaring hebt gekregen, een terugkerende bezigheid. Routines zijn afspraken en gewoonten in de groep, die bijdragen aan een goede groepsorganisatie.

De meeste mensen denken bij het woord ‘routines’ juist aan vastzitten, aan altijd maar hetzelfde doen, maar je kunt ze beter zien als een stevige basis om op terug te vallen. Wanneer je ervoor zorgt dat je die basis op orde hebt, hoef je je daar niet meer druk om te maken. Routines geven je de ruimte om te focussen op wat je écht belangrijk vindt. Het maakt niet uit hoe druk je het hebt of hoe gestrest je je voelt: je routines heb je en dus is je basis goed. Dankzij die routines sta jij no matter what elke dag weer energiek naast je bed. Ze helpen je zelfs bij het omdraaien van een negatieve bui!

Hoe kun je een nieuwe routine aanleren?

  • Bepaal waarom je dit graag dagelijks wilt doen.
  • Focus je op één nieuwe gewoonte die je wilt aanleren.
  • Bedenk welk moment het handigst is.
  • Maak reminders om aan deze routine herinnerd te worden.
  • Niet te veel nadenken, maar gewoon doen.
  • Geef het de tijd.

Ritueel

Een ritueel is een opeenvolging van handelingen in een bepaalde volgorde.

Rituelen lijken op vaste gewoontes. Ze hebben het echter in zich dat men meent er niet meer buiten te kunnen. Zo kan een wandeling voor het slapen gaan een vaste gewoonte zijn. Als men gaat denken dat men zonder dat blokje om niet goed zal kunnen slapen, dan wordt het een geritualiseerde gewoonte. Rituelen kunnen soms leiden tot automatismen, die ondoordacht worden gebezigd, zonder zich nog te realiseren waarom een bepaald ritueel nog wordt uitgevoerd. Een ritueel kan vaak een eigen leven gaan leiden, zonder dat nog ervaren wordt wat de oorspronkelijke betekenis van dat ritueel is geweest: te denken valt bijv. aan het aansteken van kaarsjes op straat na een ingrijpende gebeurtenis, zonder daarbij de oorspronkelijke kerkelijke achtergrond nog te ervaren.

Rituelen zijn heel belangrijk. Het vertrouwde karakter van het ritueel is van belang, zowel voor een individuele persoon, die zich erdoor op zijn/haar gemak voelt, als voor een samenleving, waarbinnen de (gedeelde) rituelen een bindmiddel tussen de personen zijn.

Ritme

Het ritme is een specifieke herhaling door middel van accenten, die een zeker patroon of regelmaat vertonen.

In de muziek is het ritme – naast bijvoorbeeld het metrum, het toonstelsel, de melodie – één van de middelen die de componist bij het componeren van muziek tot zijn beschikking heeft.

Bij activiteiten samen met anderen wordt het ritme in tijd mede bepaald door die anderen. Dit kan ook het geval zijn in omgekeerde zin: het vermijden van spitsuur of hoogseizoen wegens kosten en/of ongemak.

Een dag- en weekritme wordt onder meer bepaald door opgelegde werktijden en door openingstijden, dienstregelingen en dalurenkorting. Een dag- en jaarritme wordt verder onder meer bepaald door daglicht en buitentemperatuur. Op scholen is er vaak een weekrooster.

In diverse religies is er een weekritme qua rustdag / heilige dag (meestal zondag, zaterdag of vrijdag).

Iemand kan ook zonder externe factoren hechten aan een bepaald vertrouwd ritme.

In een lean omgeving bepaalt de bottleneck (= de traagste stap in het proces) het ritme van het proces. Het ritme van een verandering heeft invloed op de aanvaarding bij het doelpubliek.

Beluister hier de aflevering via ons YouTube-kanaal:

Webinar #6 – De ideale grootte van je team

Beste bezoeker,

Op 20 januari 2023 hielden we een webinar over “De ideale grootte van je team!”.
Tijdens dit webinar vertelden we over:

  • waarom het belangrijk is bij de grootte van je team stil te staan;
  • wat de risico’s zijn van té grote en té kleine teams;
  • wat de span of control is;
  • welke factoren de grootte van je team kunnen bepalen.

We hopen dat je het leuk vond en dat je iets hebt bijgeleerd.

Op deze pagina vind je de volgende extra informatie:

  • je kan de opname van het webinar bekijken;
  • we groepeerden alle links en referenties die tijdens het webinar aan bod kwamen;
  • je kan je hier inschrijven voor volgende webinars.

Veel plezier!

Maarten en Caroline

Bekijk hier de opname!

Bekijk hier de opname van de webinar van Lean Leadership over ‘De ideale grootte van je team!’.

Webinar – 20 januari 2023 – De ideale grootte van je team!

Referenties:

  • een artikel over situationeel leiderschap, vind je hier;
  • een artikel over DISC (voorkeursgedrag), vind je hier;
  • een artikel over de ideale grootte van je team, vind je hier;
  • de slides van dit webinar, vind je hier.

Lean Leadership organiseert maandelijks een gratis webinar. Op deze manier willen we zoveel mogelijk mensen op een laagdrempelige manier laten kennismaken met LEAN en LEIDERSCHAP. Wij geloven dat ook jij het verschil kan maken. Voor jezelf. Voor je team of je omgeving.

Timwiegelobeya

Obeya, de grote kamer

Een Obeya is een grote kamer, waarin informatie en medewerkers worden samengebracht. Ingericht met visual management helpt de kamer een operationeel of projectteam om de juiste beslissingen te nemen.

Beluister hier de podcast “De Werkvloer” met Tim Wiegel, zaakvoerder van Obeya Coaching.

Bekijk hier de podcast De Werkvloer over Obeya met Tim Wiegel

Over Obeya…

Obeya betekent in het Japans “grote kamer” (大部屋). Het Principe ontstond in de jaren 90 bij Toyota, bij het ontwerpen en industrialiseren van de Toyota Prius. Hoofd ingenieur Takeshi Uchiyamada vond op een bepaald moment in het project dat beslissingen beter overlegd en sneller moesten konden worden genomen. De doelstellingen van het project waren immers erg veeleisend voor het team. Takeshi verwachtte meer ondersteuning van het hoger management, zodat zij voldoende middelen en tijd zouden voorzien. Daartoe bouwde hij een ‘Grote Kamer’.

Een definitie van Obeya

Een Obeya wordt gezien als een veilige plaats waar alle betrokken leiders op een geïnformeerde manier de noodzakelijke discussies voeren zodat het project of de operationele organisatie vooruitgang kan boeken.

Obeya is een tool uit de Lean Manufacturing toolbox en wordt vaak vergeleken met de brug van een schip of met een war room.

In de Obeya ontmoeten leiders elkaar – binnen een project context, maar ook binnen een operationele context – om de communicatie en het nemen van beslissingen te bevorderen. Medewerkers komen op vaste tijdstippen samen en doorlopen samen een voorgedefinieerde routine. De kamer bevat een aantal visuele hulpmiddelen om het proces te ondersteunen en te vergemakkelijken.

Een voorbeeld van een Obeya-kamer.

De elementen van een Obeya

Een Obeya-kamer kan bijvoorbeeld uit de volgende elementen bestaan:

  • Strategische richting: waar wil je naartoe als organisatie? wat is de missie of visie van je bedrijf?
     
  • Prestaties: wat gaat goed en wat zijn de uitdagingen? wat houdt ons tegen om de strategische richting te halen?
     
  • Moeilijke problemen: welke structurele problemen (afwijkende prestaties) beperken de werking van onze organisatie? Hoe lossen we deze problemen op?Plan naar waarde: hoe gaan we onze tijd en middelen inzetten om in de strategische richting te evolueren?
     
  • Acteer & reageer: hoe gaan we op flexibele wijze om met de realiteit van vandaag? welke dagelijkse moeilijkheden houden ons tegen om ons plan naar waarde uit te voeren?

Het doel van een Obeya

In de Obeya wordt visueel de link gelegd tussen strategie en operatie. Werken met Obeya leidt tot overzicht en een effectieve manier van samenwerken. Dit komt door de inzet van visualisatie en het gebruik van effectieve vergadermethoden.

Door het visualiseren van alle relevante informatie creëer je inzicht en overzicht. In de kamer wordt duidelijk wat de doelen zijn, welk werk er ligt en wie waarvoor verantwoordelijk is. Daarnaast is de voortgang van projecten goed zichtbaar en worden prestaties continu verbeterd. Het team wordt geholpen om prioriteiten te stellen en gefundeerde keuzes te maken. Vergaderingen in een Obeya zijn kort en resultaatgericht.

Over Tim…

Tim Wiegel noemt zichzelf een generalist. Hij heeft veel ervaring in Lean en Agile. Toen hij een aantal jaren geleden de Obeya methodiek leerde kennen, werd hij specialist. Hij verloor er zijn hart aan, omdat hij ondervond dat deze techniek echt werkte.

Tim richtte in 2016 Obeya Coaching op. Hij ontwikkelde de Leading with Obeya methode en werkte dit uit in zijn gelijknamige boek. Dit boek is in verschillende talen vertaald en de methode wordt wereldwijd toegepast. Obeya Coaching helpt organisaties effectiever worden in het opstellen en behalen van hun strategische doelen.

Tim Wiegel en (een deel van) zijn team

Tim Wiegel heeft 15 jaar ervaring als trainer, coach en consultant en heeft zich toegewijd aan Leiderschap met Obeya. Hij is getuige geweest van baanbrekende veranderingen binnen teams, van boardroom tot operatie, wanneer strategie leidt tot zinvolle actie en prestaties door te gaan werken met Obeya. Zijn missie is het bijdragen aan een betere wereld door de ontwikkeling van beter leiderschap, met name bij organisaties die hierin het verschil kunnen en willen maken.

Obeya gaat verder dan visualisatie aan de muur, het gaat ook over een andere manier van samenwerken

Tim Wiegel, expert Obeya
Leiderschap met Obeya

Leiderschap met Obeya – Een methode om strategie te vertalen naar betekenisvol werk en zichtbare resultaten.

Dit boek gaat zowel over leiderschap als over het inrichten en gebruiken van de grote kamer, de Obeya. Werken met Obeya is een manier om het menselijk leiderschapspotentieel in alle lagen van jouw organisatie maximaal te benutten. Leiderschap met Obeya legt uit hoe je dat goed kunt doen.

In de podcast komen de volgende items aan bod:

  • een definitie voor Obeya, wat een groter kamer is;
  • hoe Obeya in de jaren 90 ontstond bij Toyato;
  • hoe je Obeya kan gebruiken om je organisatie beter te laten functioneren;
  • uit welke elementen een Obeya bestaat;
  • wat een strategische richting en het hogere doel juist is;
  • het nut van strategische capaciteiten;
  • het kiezen van de juiste prestatie-indicatoren;
  • herkennen en erkennen van problemen;
  • hoe het “Plan naar Waarde”-bord bijdraagt aan het realiseren van je strategische richting;
  • hoe het “Acteer en Reageer”-bord je je laat focussen op de korte termijn;
  • volgens welke routines de Obeya kamer wordt gebruikt;
  • hoe Obeya kan helpen bij het ontwikkelen van leiderschap.

Referenties:

  • het LinkedIn-profiel van Tim Wiegel, vind je hier;
  • de website van Obeya coaching, het bedrijf van Tim, vind je hier;
  • het boek “Leading with Obeya”, vind je hier.

Het evaluatiegesprek in 2023

Een evaluatiegesprek in 2023 of een performance review is een formeel assessment waarbij een leidinggevende het werk van een medewerker evalueert.

Beluister hier de podcast Lean & Leadership (in minder dan 22 minuten):

In deze aflevering spreken Maarten en Caroline over:

  • wat een evaluatie juist is;
  • de inhoud van het ideale evaluatiegesprek, zodat je zeker in je opzet slaagt;
  • hoe je een band met je medewerkers kan opbouwen;
  • het spanningsveld tussen formele en informele momenten;
  • hoe een hoshin kanri helpt, zodat je duidelijke doelen stelt;
  • dat tijd, empathie en mildheid heel belangrijk zijn;
  • de koppeling van de evaluatie en het loon, waardoor het gesprek verzwaard wordt;
  • hoe ervaring helpt om het vak van leidinggeven te leren;
  • dat het goed is om als leider een standpunt in te nemen.

Referenties bij deze aflevering:

  • beluister de podcastaflevering hier via Spotify;
  • beluister de podcastaflevering hier via iTunes.
  • een artikel over hoshin kanri, vind je hier.

Basisinfo: wat is een evaluatiegesprek of een performance review?

Een evaluatiegesprek of een performance review is een formeel assessment waarbij een leidinggevende het werk van een medewerker evalueert. De volgende elementen komen hierin terug:

  • sterktes en zwakte identificeren;
  • feedback geven en krijgen;
  • doelstellingen zetten voor de toekomst.

In het evaluatiegesprek of beoordelingsgesprek bespreek je de prestaties van je medewerker. Je maakt de balans op, zodat de medewerker heldere feedback krijgt. Hij of zij kan dan aan de slag met eventuele aanpassingen. 

Voer je deze gesprekken enkel uit wanneer er zich problemen voordoen in het functioneren van de medewerker? Of doe je dit op regelmatige basis?

Als goede leider toon je tijdens zulke gesprekken empathie, maar ook daadkracht. Duidelijkheid staat voor op!

Tijdens een evaluatiegesprek maak je samen met je medewerker een eindbalans van de afgelopen periode. Tijdens dit gesprek bespreek je de actiepunten. Die stelde je vast tijdens informele gesprekken. Evaluatiegesprekken zijn voor beide partijen vaak erg spannend. Een goede voorbereiding zorgt er dan ook voor dat het gesprek vlot verloopt. We geven je alvast enkele tips en handvaten om van je evaluatiegesprekken een succes te maken.

Bekijk hier de podcast Lean & Leadership (bonus-materiaal):

In deze aflevering komt een artikel uit Harvard Business Review uit juni 2022 aan bod waarin dieper wordt ingegaan op het evaluatiegesprek: “How to conduct a great performance review?”.

Hoe kan je vermijden dat een evaluatiegesprek een festival van gemiste kansen wordt?

Referenties bij deze bonus-aflevering:

  • een link naar het artikel, vind je hier;
  • beluister de podcastaflevering hier via Spotify;
  • beluister de podcastaflevering hier via iTunes.

Succesvolle organisatie

Waarom een Balanced Scorecard?

De Balanced Scorecard biedt een overzichtelijk dashboard waarmee je je organisatie naar toekomstig succes kan leiden.

Waarom was er nood aan verandering?

Vroeger keken leidinggevenden (op regelmatige basis) hoofdzakelijk naar de financiële resultaten van het bedrijf: omzet, winst, marge, ROI, …

Echter, dit terugkijken naar resultaten uit het verleden bleek onvoldoende om ook in de toekomst competitief het hoofd te kunnen bieden aan de veranderende markten.

Hiervoor moesten ze ook andere parameters bewaken. Enkel zo konden ze de toekomst van het bedrijf verzekeren door continue verbeteringen en innovaties . Op basis van deze bekommernissen werd in 1992 door Robert Kaplan en David Norton, samen met een selecte groep ondernemers, de “Balanced Scorecard” ontwikkeld.

Wat is een “Balanced Scorecard”?

Een Balanced Scorecard (BSC) geeft je alle informatie nodig om je bedrijf succesvol te maken. Hiervoor bewaakt de BSC de performantiecriteria van een bedrijf vanuit 4 perspectieven:

  • Het financiële perspectief – Hoe kijken de aandeelhouders naar ons?
  • Het klantenperspectief – Hoe zien klanten ons?
  • Het interne perspectief – Waarin moeten we excellent zijn?
  • Het perspectief van innovatie en kennis – Kunnen we blijven verbeteren en waarde opbouwen?

Voor elk van deze perspectieven formuleer je een zeer beperkt aantal (meetbare) doelstellingen. En natuurlijk zorg je ervoor dat deze in lijn liggen met de visie en de strategie van de organisatie.

Vervolgens “scoor” je de resultaten van deze doelstellingen. En daar waar het onvoldoende blijk, moet je de nodige actie ondernemen.

Het is evident dat de hele organisatie de BSC onderschrijft en uitdraagt. Elkeen weet wat er van hem of haar verwacht wordt. Elkeen draagt bij tot het realiseren van de doelstellingen.

Waarom is dit een “balanced” scorecard?

Dit spreekt voor zich. De BSC bewaakt de balans tussen:

  • Korte- en langetermijn objectieven
  • Financiële en niet-financiële gegevens
  • Verleden en toekomst (lagging en leading indicators)
  • Interne en externe performance perspectieven

Welke voordelen biedt een Balanced Scorecard?

Aan de hand van de BSC kan je gerichte actieplannen opstellen. Hiermee kunnen de nodige verbeteringen en aanpassingen gebeuren om tekortkomingen in de verschillende domeinen aan te pakken. Denk bijvoorbeeld aan een adequaat trainingsplan om de kennis op peil te brengen en te houden.

En omdat iedereen op de hoogte is van de doelstellingen en éénzelfde taal gebruikt, verbetert de communicatie zowel intern als extern.

Dit leidt uiteindelijk tot een betere bedrijfsvoering en garanties voor een succesvolle toekomst.

Delegeren

Beluister hier de podcast van Lean Leadership over Delegeren.

Over Delegeren

Delegeren is iemand anders inzetten voor het behalen van de resultaten.

Delegeren bestaat uit de volgende stappen:

  • bepaal welke taken je kan delegeren en welke niet;
  • schat de bekwaamheden van je teamleden goed in;
  • organiseer een delegeergesprek;
  • laat los en controleer op de juiste momenten;
  • evalueer en verbeter.

Stap 1: Bepaal welke taken je kan delegeren en welke niet

Ik ben er zeker van dat als je hier en nu een lijstje zou moeten aanleggen van te delegeren taken, dat die lijst quasi eindeloos is. Sommige taken, die je nu uitvoert, kunnen ook door anderen binnen je team gedaan worden. Enkele taken kunnen zelfs beter door een ander teamlid gebeuren; misschien omdat dit teamlid nu eenmaal betere informatie of kennis heeft over de taak.
Maar je kan niet elke taak delegeren. Sommige taken horen nu eenmaal bij de rol die je bekleedt en moet je zelf opnemen. Denk maar aan: verlof toekennen, evaluatiegesprekken houden, beslissen over een kritisch kwaliteitsprobleem beslissen, budgetten beheren, het wekelijks teamoverleg leiden, …
Andere taken liggen gevoelig en voer je dan ook best zelf uit: het behandelen van een conflict in het team, een slecht nieuws gesprek, een ziekteverzuimgesprek, …

Stap 2: Schat de bekwaamheden van je teamleden goed in

Je wil een moeilijke, belangrijke taak niet aan iemand geven die hier niet bekwaam voor is. Andersom, moet je je er ook voor hoeden om teveel kleine taken aan dezelfde overgekwalificeerde persoon te geven. Dit zal op den duur wegen op de motivatie van die persoon. Om in te schatten aan welk teamlid je een bepaalde taak geeft, is het belangrijk dat je je team goed kent.
De manier waarop je een taak delegeert aan een medewerker hangt af van zijn bekwaamheid, maar ook van zijn bereidheid. Een onervaren medewerker zal meer gedetailleerde instructies nodig hebben dan een ervaren collega. Je zal – tijdens de uitvoer – zo’n medewerker ook van dichter moeten opvolgen. Een niet-gemotiveerde medewerker zal meer overtuigingskracht nodig hebben dan zijn gemotiveerde collega.

Stap 3: Organiseer een ‘delegeergesprek’

Je kan best een ‘delegeergesprek’ organiseren om de taak over te dragen naar de gekozen medewerker. Of je dit formeel of informeel doet, hangt af van de grootte van de taak.
De volgende 4 punten komen aan bod:

  • Je bespreekt met de medewerker de concrete doelstelling van de taak en legt hem/haar ook het waarom van de taak uit.
  • Je geeft instructies. Een ervaren medewerker heeft minder instructies nodig dan iemand die diezelfde taak voor een eerste keer uitvoert. Indien nodig stel je samen een stappenplan voor het aanpakken van de taak op.
  • Vergeet ook niet om de bevoegdheden te bespreken. Maak afspraken over waarover je medewerker wel of niet zelfstandig mag beslissen.
  • Je spreekt controlemomenten af. Hierop voeren jullie samen een tussentijdse evaluatie van de taak uit.

Als de gedelegeerde taak een niemendalletje is, heeft dit ‘delegeergesprek’ niet veel om het lijf. Je kan het dan in een paar zinnen afwerken. Als de gedelegeerde taak een heus project behelst, zal je meer tijd moeten steken in bovenstaande punten.

Stap 4: Laat los en controleer op de juiste momenten

Op dit moment is de taak overgedragen. Je neemt dan best afstand. Geef je medewerker de kans en het vertrouwen om de taak zelfstandig uit te voeren. Wees wel beschikbaar voor eventuele ondersteuning. Probeer je niet te moeien en ook niet tussentijds te evalueren, tenzij op de momenten die jullie onderling hebben afgesproken.
Op de controlemomenten bespreek je samen de voortgang van de taak. Wees steeds positief, maar geef gericht feedback, coach en stuur bij. Indien het echt de verkeerde richting uitgaat en het bijsturen niet lukt, moet je geen schrik hebben om de taak terug af te nemen.

Stap 5: Evalueer en verbeter

Je evalueert samen met de medewerker het resultaat van de taak. Werd het eindresultaat bereikt binnen de verwachte timing? Vraag zelf ook feedback over je eigen functioneren. Zo kan je je manier van delegeren ook bijsturen en verfijnen.

Je ziet: delegeren is een vak! En je hebt vlieguren nodig, alvorens je dit vak echt onder de knie hebt. Het loslaten van de taak vind ikzelf het moeilijkst in heel dit proces. Ik houd graag controle en overzicht Dat moet je dan toch op een bepaald moment durven loslaten. Stiefmoederlijk over de schouder meekijken, heeft immers een averechts effect: de medewerker wordt onzeker en krijgt (terecht!) het gevoel dat je hem of haar niet vertrouwt.

Een goede baas is een luie baas. Hoe meer taken je kan delegeren naar je team, hoe beter!

Maarten en Caroline over De Commitment Curve

Beluister de podcast-aflevering via ons YouTube-kanaal:

Lean & Leadership – Delegeren

Maarten en Caroline spreken in de podcast over:

  • een topic waar zowel Maarten als Caroline veel fouten tegen maken;
  • eindverantwoordelijkheid, dat je niet kan delegeren;
  • taken delegeren naar een ander team;
  • welke taken je wel én welke taken je niet kan delegeren;
  • delegeren en je team laten ontwikkelen naar een hoger niveau;
  • hoe je bepaalt naar wie je het beste delegeert;
  • hoe je een delegeergesprek houdt en het best instructies geeft;
  • een voorbeeld van echte eindverantwoordelijkheid;
  • hoe je als leider je leiderschap kan laten zien en je team enorm kan boosten;
  • dat het loslaten van controle voor Maarten één van de moeilijkste stappen van delegeren is;
  • dat het zinvol is om zelfs kleine taken te delegeren, ook al kost dit in eerste instantie tijd;
  • het aanvaarden dat anderen een taak uitvoeren op een andere manier dan jij.

Referenties:

  • een uitgebreid artikel over delegeren, vind je hier;
  • een uitgebreid artikel over delegeren in de Harvard Business Review, vind je hier.

De commitment curve

Beluister hier de podcast van Lean Leadership over De commitment curve.

Over de commitment curve

De betrokkenheidscurve of de “commitment curve” van Connor en Patterson toont de opeenvolgende fasen die medewerkers doorlopen tijdens een verandering. 

Het model bestaat uit 3 fasen:

  • de voorbereidingsfase;
  • de acceptatiefase;
  • de commitment-fase.
De betrokkenheidscurve

De voorbereidingsfase

Het team komt voor het eerst in contact met de verandering en is zich bewust van wat de verandering juist inhoudt. Dit kan aan de hand van een presentatie, een visuele beschrijving van de verandering of een bezoek aan een gelijkaardig team of bedrijf waar deze verandering al heeft plaats gevonden. Het team bereidt zich mentaal voor op de verandering.

De acceptatiefase

Het team begrijpt in deze fase heel goed welke invloed, positief en negatief, de verandering heeft op het eigen werk. De medewerkers begrijpen ook welk het nut is van de verandering en wat ze er zelf aan hebben. Bovendien staan ze positief tegenover de verandering. De verandering wordt in deze fase opgestart en de teamleden experimenteren zelf. Ze gaan ermee aan de slag.

De commitmentfase

In deze fase is het team onbewust onbekwaam geworden. De verandering is onderdeel van het dagelijks werk. Medewerkers zijn gewend aan de verandering. Ze ontwikkelen nieuwe ideeën en nemen initiatief om de verandering te verbeteren.

Mensen hebben tijd nodig om te wennen aan een verandering. Je moet hen ook die tijd gunnen.

Maarten en Caroline over De Commitment Curve

Beluister de podcast-aflevering via ons YouTube-kanaal:

Lean & Leadership – De commitment curve

Maarten en Caroline spreken in de podcast over:

  • Rome, een stad die niet op één dag is gebouwd;
  • over Maartens ongeduld en wat 9 zwangere vrouwen daarmee te maken hebben;
  • dat alle veranderingen, zowel kleine als grote veranderingen, tijd vergen;
  • hoe de commitment curve er uit ziet en dat het model erg lijkt op het beklimmen van een berg;
  • hoe een tool als teamoverleg kan worden geïmplementeerd door gebruik te maken van de commitment curve;
  • hoe je het team kan voorbereiden op een verandering;
  • op welke manier je je medewerkers kan bewegen naar een positieve acceptatie van een verandering;
  • waarom experimenteren zo belangrijk is bij een verandering;
  • de rol van de kartrekkers;
  • dat je oog moet hebben voor elke medewerker van je team;
  • hoe je de commitment curve kan gebruiken om je team echt vooruit te stuwen.

Referenties:

  • een artikel over de Kübler-Ross verander-curve, vind je hier.
Effectiviteit en efficientie

Wat is het verschil tussen effectiviteit en efficiëntie?

Iedereen maakt het wel eens mee. Je hebt het gevoel dat je al een hele dag hard gewerkt hebt, maar als je ’s avonds terugkijkt naar je werkdag zakt de moed je in de schoenen, want plots bekruipt het idee je dat je toch maar erg weinig gedaan hebt. Deze situatie maakt meteen duidelijk dat er een verschil is tussen effectiviteit en efficiëntie. Beide concepten botsen immers op elkaar.

Na het lezen van dit artikel:

  • Weet je wat effectiviteit is
  • Weet je wat efficiëntie is

De woorden verschillen subtiel, maar door goed te weten waarvoor ze precies staan, zal jouw leven helemaal veranderen.

Gevolg: je zal minder in bovenstaande situatie terechtkomen. Lees dus gauw verder.

‘Effectiviteit’ en ‘efficiëntie’ zijn géén synoniemen

Veel mensen denken dat ‘effectief zijn’ en ‘efficiënt zijn’ hetzelfde betekent. Hoewel er zeker raakvlakken zijn tussen beide concepten, zijn ze geen synoniem voor elkaar.

Als je goed het verschil kent tussen ‘effectiviteit’ en ‘efficiëntie’, zal je deze kennis ook in je dagelijkse werkleven kunnen toepassen.

Met andere woorden, je zal niet alleen het gevoel hebben dat je hard hebt gewerkt, maar ook dat je veel werk hebt verzet.

Wat is ‘effectiviteit’?

Effectiviteit heeft te maken met het resultaat. De centrale vraag bij het uitvoeren van een taak is: brengt dit je dichter bij je doel? Is het antwoord daarop ja, dan ben je effectief.

Kortom, de actie die je uitvoert is gericht en specifiek. Ze past mee in het plan om je doel te bereiken. Er is dus een duidelijke uitkomst of een resultaat.

Wat is ‘efficiënt’?

Efficiëntie heeft te maken met hoe je praktisch een taak uitvoert. Doe je dit op de meest handige manier, dan ben je efficiënt.

Let op: er wordt bij efficiëntie dus niet gekeken of de taak zinvol is of niet. Wel over hoe snel en kwalitatief je de specifieke taak uitvoert.

Kortom, het is niet omdat je efficiënt werkt, dat je doelgericht, dus effectief bent.

Het verschil tussen ‘effectiviteit’ en ‘efficiëntie’

Het verschil is dus duidelijk:

  • Bij effectiviteit vraag je je af of de taak doelgericht is. Past deze taak in mijn plan om doel X te behalen?
  • Bij efficiëntie vraag je je af of je een specifieke taak op de meest praktische, kwaliteitsvolle en snelle manier uitvoert.

Effectiviteit heeft dus met doelgerichtheid te maken, maar niet met de praktische invulling ervan. En efficiëntie heeft dus met de praktische uitwerking van een taak te maken, maar niet met de doelgerichtheid ervan.

Kortom, je kan ‘effectief inefficiënt’ zijn en ‘efficiënt ineffectief’. ? Maar natuurlijk willen we allemaal ‘efficiënt effectief’ zijn. Want dat bespaart ons héél véél tijd.

Hoe kan ik ‘efficiënt effectief’ zijn?

Nu je weet wat het verschil is tussen ‘efficiëntie’ en ‘effectiviteit’ wil je natuurlijk weten hoe je deze concepten het makkelijkst kunt toepassen.

Om ‘efficiënt effectief’ te zijn, kan je best twee stellingen in het achterhoofd houden. Deze:

  1. Het goed uitvoeren van een onbelangrijke taak, maakt deze taak nooit belangrijk.
  2. Een taak wordt belangrijk omdat deze bijdraagt aan het doel, niet omdat er veel tijd aan gespendeerd wordt.

Wat leren we hieruit? Wat je doet is belangrijker dan hoe je het doet.

We zien dus een hiërarchie in de concepten ‘effectiviteit’ en ‘efficiëntie’. Die laatste is belangrijk, maar in vele gevallen waardeloos als je niet ‘effectief’ bent.

Concrete tips voor effectief werken

Ja, dat klinkt allemaal goed. Maar kan het nog iets concreter? Met plezier! In wat volgt geven we je 5 tips voor effectief werken:

  1. Wat is voor jou belangrijk?
  2. Maak een plan.
  3. Stel je prioriteiten.
  4. Durf ‘nee’ te zeggen.
  5. Maak dingen af.

Tip 1: wat is voor jou belangrijk?

Als je effectief wil werken, is er maar één ding van belang. Weet wat belangrijk is voor jou. Wat zijn je waarden? Wat wil je bereiken? Tegen wanneer? Dit zijn de grote doelstellingen. Maak deze helder. Wat wil jij bereiken over een jaar?

Tip 2: maak een plan

Nu je weet wat belangrijk is en wat je wil bereiken. Moet je jezelf de vraag stellen hoe je dat moet doen. Welke (tussen)stappen moet je ondernemen? Lijst deze op en plak er een periode op. Zo weet je hoeveel tijd je nodig hebt. Vervolgens plan je deze tijd in je agenda.

Tip 3: stel je prioriteiten

Om je doelen niet uit het oog te verliezen wanneer je met de waan van de dag bezig bent, is het belangrijk om prioriteiten te stellen. Welke taken zijn voor jou het allerbelangrijkst? Wat moet je zeker vandaag of deze week doen? Dit zijn de taken die bovenaan op je to do-lijst moeten prijken.

Extra tip: de Eisenhowermatrix helpt je prioriteiten te stellen.

Tip 4: durf ‘nee’ te zeggen

Natuurlijk moet je afwegen waarop je ‘nee’ zegt. ‘Ja’ zeggen maakt je immers populair, want je komt behulpzaam over. Dat waarderen anderen. Echt.

Maar … Kijk voor je ‘ja’ zegt altijd naar je prioriteiten.

Stel je deze vraag: ‘als ik deze nieuwe taak opneem, kan ik dan mijn belangrijkste taken nog op tijd uitvoeren?’ Is het antwoord nee, dan zeg je beter op deze nieuwe taak ook ‘nee’. Laat je niet ondersneeuwen. Doe wat nu belangrijk is.

Tip 5: maak dingen af

Durf dingen af te maken voor je iets nieuws begint. Zet de e-mailmeldingen uit en durf je mobiel op stil te zetten. Concentreer je even en maak de taak af. Zo heb je het gevoel dat je iets afrondt. Nadien kan je checken of er meldingen zijn binnengekomen die je onmiddellijk moet beantwoorden.

Veel succes om de meer effectieve versie van jezelf te ontdekken!

Focus

Beluister hier de podcast van Lean Leadership over Focus.

Over Focus

Focus is het brandpunt: het punt waarop de meeste aandacht is gericht. Focus is al je energie richten op één taak, één idee, één concept, één persoon.

Uit onderzoek blijkt dat wij ons nog maar 3 minuten kunnen concentreren.

Hoe kan je je concentratieboog verbeteren?

1. Concentratie verbeteren met motivatie

Concentratie en motivatie kunnen niet los van elkaar worden gezien. Als je geen motivatie hebt, dan valt je concentratie ook weg. Om je concentratie te verbeteren is het dus nodig om aan je motivatie te werken. Vind zo veel mogelijk voordelen, waar je van kunt profiteren als je de taak afrondt, en gebruik deze om meer motivatie te krijgen. Zo krijg je direct meer focus.

2. Je tijd goed indelen

Probeer een dag van tevoren je tijd voor de volgende dag goed in te delen. Aandacht voor time management is heel belangrijk als je wilt leren focussen. Je kunt namelijk niet focussen als je steeds op de klok en in je agenda moet kijken om te zien of je het allemaal wel gaat redden.

3. Verwijder alle afleidingen

We hebben allemaal te maken met afleidingen, maar we zijn zelf voor een groot deel verantwoordelijk voor het toelaten van deze afleidingen. Heel veel afleidingsfactoren kun je namelijk makkelijk verwijderen. Afleidingen weerstaan is veel makkelijker als je ze niet kunt zien of horen. Als jij het geluid van jouw smartphone uitschakelt en het toestel in de la van je bureau legt, dan kun je de neiging om steeds op je toestel te kijken gemakkelijker weerstaan dan wanneer je deze met geluid aan op je bureau legt. Verwijder zo veel mogelijk afleidingen om te leren focussen.

4. Doe voortdurend concentratie oefeningen

Concentratie oefeningen kun je altijd en overal doen. Probeer eens je diner te eten zonder aan iets anders te denken dan aan het gerecht op je bord. Lees een boek en probeer je zo lang mogelijk met niets anders bezig te houden. Wandel eens met de hond en probeer aan niets anders te denken dan aan je hond. Door dit soort concentratie oefeningen in je vrije tijd te doen kun je je concentratie verbeteren op je werk. Je krijgt steeds meer focus, waardoor deadlines halen (bijna) een fluitje van een cent wordt.

5. Eten, slapen en positief denken

Als je ongezond en/of onregelmatig eet, dan gaat dit ten koste van je focus. Je vermogen om te focussen wordt ook steeds minder als je te kort of onregelmatig slaapt. Negatief denken vermindert je concentratievermogen. Kortom, de gouden mix om te leren focussen is goed eten, goed slapen en positief denken. Zorg goed voor jezelf, want pas dan kun je goed leren concentreren.

Focus is het nieuwe goud: aandacht grijpen is geld waard.

Maarten en Caroline over Focus

Beluister de podcast-aflevering via ons YouTube-kanaal:

Podcast Lean & Leadership – Focus

Maarten en Caroline spreken in de podcast over:

  • Caroline die haar focus laat stelen;
  • een definitie van focus;
  • dat werken op een landscape nefast is voor focus en op lange termijn geld kost voor het bedrijf;
  • wat Maarten in het waslokaal deed om zichzelf te concentreren;
  • dat sociale media erop gericht is om onze aandacht te stelen;
  • digitale afleiding en wat je daar tegen kan doen;
  • wat bedrijfscultuur kan doen om de juiste omgeving te creëren;
  • assertiviteit en zelfkennis;
  • ochtendmensen en avondmensen;
  • de powernap op zondagmiddag, met het commentaar van José De Cauwer op de achtergrond;
  • de kracht van een brein-dump en David Allen;
  • het werken met lijstjes en wat dopamine daarmee te maken heeft;
  • de stop-methode om je aandacht bij te houden;
  • dat ontbijt een goede invloed heeft op concentratie.

Referenties:

  • een link naar een podcast met Johan D’Haeseleer, expert persoonlijke effectiviteit, vind je hier;
  • een link naar een artikel over “Getting Things Done”, het boek van David Allen, vind je hier.

Maak kennis met Lean Leadership

Download het e-book!